Czym jest najem okazjonalny?
Umowa najmu okazjonalnego to szczególny rodzaj umowy najmu, dodatkowo zabezpieczający prawa właściciela. To spisywane w obecności notariusza oświadczenie najemcy (w formie aktu notarialnego), w którym najemca wskazuje dokładne miejsce w którym zamieszka, po ustaniu umowy wynajmu mieszkania. W tym oświadczeniu zobowiązuje się on opuścić i zwrócić lokal właścicielowi po wygaśnięciu umowy.
Koszt takiego oświadczenia to 260,76 zł (200 zł + VAT 46 zł plus wypis 2 strony 14,76 zł – dane z 2017 roku), który zazwyczaj pokrywa wynajmujący, ponieważ ten rodzaj umowy najmu jest jego dodatkowym zabezpieczeniem.
Tego typu umowę może zawrzeć tylko osoba fizyczna, która nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie wynajmowania lokali. Umowa musi zostać zawarta na czas oznaczony, nie dłuższy niż 10 lat.
Jest to wynik ostatnich zmian w przepisach (z 11 września 2017 roku). Dodatkowo, ustawodawca zastrzega najem okazjonalny wyłącznie dla osób, dla których wynajem jest tylko dodatkowym dochodem, nie zaś głównym źródłem zarobku – regulują to zmiany w zakresie możliwości rozliczania przychodu z wynajmu w formie ryczałtu tylko w przypadku osób, których dochód nie przekracza 100 tysięcy złotych rocznie.
Nowa instytucja – najem instytucjonalny
Nowe przepisy wprowadzają również zupełnie nową instytucję – tzw. najem instytucjonalny. Zastąpi on dotychczas stosowany najem okazjonalny dla przedsiębiorców – skorzystać będą mogły z niego te osoby, które prowadzą własną działalność gospodarczą. Najemca będzie jednak musiał spełnić następujące wymogi:
- umowa musi zostać zawarta na czas oznaczony, nie dłuższy niż 10 lat,
- do umowy musi zostać dołączone oświadczenie najemcy (w formie aktu notarialnego), w którym najemca dobrowolnie poddaje się egzekucji i wydaniu lokalu używanego na podstawie umowy najmu instytucjonalnego.
Jakie wymogi zostały usunięte?
W przypadku najmu instytucjonalnego ustawodawca likwiduje:
- Potrzebę uzyskania od najemcy wskazania innego lokalu, do którego ten ma się wyprowadzić po wygaśnięciu umowy najmu
- Potrzebę uzyskania oświadczenia od właściciela innej nieruchomości o przyjęciu najemcy pod swój dach
- Potrzebę zgłoszenia najmu do Urzędu Skarbowego w terminie 14 dni od jego rozpoczęcia
Dodatkowo, nowe przepisy ograniczają wysokość kaucji do trzykrotności miesięcznego czynszu za lokal, obliczonego według stawki czynszu obowiązującej w dniu zawarcia umowy najmu instytucjonalnego lokalu.
Wydłużono również termin opuszczenia lokalu przez najemcę po zakończonej umowie najmu – teraz to 14 dni od wygaśnięcia umowy.
Najem okazjonalny w świetle przepisów
Najem okazjonalny został wprowadzony do polskiego porządku prawnego ustawą z dnia 17 grudnia 2009 roku o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, z której wynika, że umową najmu okazjonalnego lokalu jest umowa najmu lokalu służącego do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych, zawarta na czas oznaczony, nie dłuższy niż 10 lat. Co ważne taka forma zarezerwowana jest tylko dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej w zakresie wynajmu mieszkań. Najem okazjonalny dotyczy jedynie mieszkań, które są własnością prywatną.
Najem okazjonalny – umowa w formie pisemnej
Umowa najmu okazjonalnego musi przyjmować formę pisemną pod rygorem nieważności. Powinna także zostać uzupełniona o załączniki przewidziane w ustawie, wedle której umowa o najmie okazjonalnym jest ważna, gdy spełnione zostaną określone warunki:
- musi zostać sporządzone oświadczenie najemcy w formie aktu notarialnego, w którym poddaje się on egzekucji i zobowiązuje się do opróżnienia i wydania lokalu użytkowego na podstawie umowy najmu w terminie wskazanym w żądaniu opuszczenia lokalu;
- najemca musi wskazać inny lokal, w którym będzie mógł zamieszkać w przypadku egzekucji obowiązku opróżnienia lokalu;
- musi zostać sporządzone oświadczenie właściciela lokalu lub osoby posiadającej tytuł prawny do lokalu, w którym miałby zamieszkać eksmitowany, o wyrażeniu zgody na jego zamieszkanie;
- właściciel musi zgłosić w ciągu 14 dni od rozpoczęcia najmu zawarcie umowy naczelnikowi urzędu skarbowego, właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania.
Wspomniane załączniki mają na celu ustanowienie gwarancji dla wynajmującego, że po zakończeniu umowy najemca będzie zobowiązany opuścić lokal.
Koszt umowy notarialnej to około 260 zł, więc jeżeli chcesz wynająć swoje mieszkanie na zasadach najmu okazjonalnego, pamiętaj, że będziesz musiał ponieść koszty sporządzenia umowy.
Najem okazjonalny a kaucja
Zawarcie umowy najmu okazjonalnego twojego mieszkania możesz uzależnić od wpłacenia przez najemcę kaucji zabezpieczającej. Ma to na celu pokrycie należności z tytułu najmu lokalu przysługujących Ci w dniu opróżnienia lokalu oraz ewentualnych kosztów egzekucji w przypadku obowiązku opróżnienia lokalu. Musisz wiedzieć, że kaucja nie może przekraczać 6-krotności miesięcznego czynszu za mieszkanie, obliczonego według stawki czynszu obowiązującej w dniu zawarcia umowy najmu.
Najem okazjonalny a eksmisja lokatora
Przy tej formie umowy najemca rezygnuje z ustawowej ochrony praw lokatorów.
Aby mógł mógł skorzystać z dobrodziejstw umowy okazjonalnej muszą wystąpić poniższe przypadki:
- najemca, pomimo pisemnego upomnienia, nadal używa lokal w sposób sprzeczny lub niezgodny z umową, dewastuje mieszkanie lub części wspólne nieruchomości, zakłóca porządek domowy i staje się uciążliwy dla innych lokatorów;
- nie dotrzymuje płatności za używanie lokalu co najmniej za trzy pełne okresy płatności, pomimo powiadomienia go przez Ciebie na piśmie o wypowiedzeniu i wyznaczeniu dodatkowego terminu do zapłaty;
- wynajął, podnajął lokal lub jego część bez Twojej pisemnej zgody.
Gdy najemca dopuszcza się wyżej wymienionych uchybień, zyskujesz klauzulę wykonalności i możesz udać się do komornika, by wszcząć postępowanie egzekucyjne przeciwko najemcy, który nie chce opuścić lokalu. Ustawa pozwala na pokrycie kosztów egzekucji z kaucji zabezpieczającej.
Aby eksmisja lokatora była prawnie skuteczna, musisz zwrócić się do lokatorów z pisemnym żądaniem (z urzędowo poświadczonym podpisem) udostępnienia lokalu. Treść żądania powinna zawierać takie elementy jak:
- oznaczenie stron umowy,
- wskazanie przyczyn ustania stosunku najmu,
- termin, w którym najemca wraz z osobami z nim zamieszkującymi mają obowiązek opróżnić lokal, przy czym termin nie może być krótszy niż 7 dni.